Παραμύθι: η σημασία του παραμυθιού

Η αξία των παραμυθιών και η διεύρυνση της επικοινωνίας με το παιδί διαμέσου αυτών

Την αρχική ιδέα, λοιπόν, μου την έδωσε η σχεδόν τετράχρονη τότε Ν., που ένα βράδυ, ακούγοντας για πολλοστή φορά κάποιο αγαπημένο της παραμύθι, κουρνιασμένη στην αγκαλιά μου, με διακόπτει αλλάζοντας την εξέλιξη της πλοκής του παραμυθιού.

– «Μα δεν είναι έτσι το παραμύθι», της λέω έκπληκτος!

– «Το ξέρω, μπαμπά», μου απαντά, «όμως, έτσι θα γίνει ένα καινούργιο παραμύθι, αλλά και δεν θα χρειάζεται να μου αγοράζεις συνέχεια καινούργια παραμύθια και να ξοδεύεσαι!».

Έμεινα, φυσικά, άφωνος και από τότε άρχισε για τους δυο μας μια νέα εποχή όχι μόνο παραμυθιών αλλά και επικοινωνίας. Κατασκευάσαμε με απλά υλικά, στο υπνοδωμάτιό της, μια μικρή ζεστή γωνιά παραμυθιού. Ήταν σαν μια μικρή σπηλιά, με αναπαυτικά μαξιλάρια, με λουλούδια, πεταλούδες και πουλάκια κολλημένα στους τοίχους της, και κάποια αγαπημένα της αντικείμενα. Εκεί κουρνιάζαμε οι δυο μας και αρχίσαμε να «κατασκευάζουμε» τα δικά μας παραμύθια, να αυτοσχεδιάζουμε και να παραλλάσσουμε.

Για να κεντρίσω τη φαντασία της, να εξασκήσω την αυτοσυγκέντρωσή της αλλά και για να γίνει η ώρα του παραμυθιού συναρπαστικότερη, σβήναμε τα πολλά φώτα και κάναμε, για παράδειγμα, το εξής:

– Δεν θα κοιτάς τις εικόνες του παραμυθιού, της έλεγα. Θα αρχίσω να διαβάζω και εσύ κλείσε τα ματάκια σου και προσπάθησε να δεις τις δικές σου εικόνες, αυτές που εσύ θέλεις. Εσύ θα αποφασίζεις πως θα είναι οι εικόνες σου. Αυτό το ονομάζουμε φαντασία.

Μετά το παραμύθι, συζητούσαμε για τις εικόνες που είδε, πως ένιωσε και τι σκέφθηκε. Αυτή η δραστηριότητα έγινε η αγαπημένη της για μεγάλο χρονικό διάστημα. Διαπίστωσα πως όξυνε τη φαντασία της, εμπλούτισε τη λεκτική της ικανότητα, τη βοήθησε να εκφράζεται αμεσότερα συναισθηματικά, συγκρότησε κατά πολύ τη σκέψη και το λόγο της και έδωσε κάποιες φορές και σε εμένα τον ίδιο τη δυνατότητα να εντοπίσω έγκαιρα τι την απασχολεί ή την προβληματίζει, πριν καν μου το εκφράσει άμεσα η ίδια.

Άλλες πάλι φορές, παίζαμε Καραγκιόζη αυτοσχεδιάζοντας ή δημιουργούσαμε τα δικά μας παραμύθια. Βάζαμε κάτι πάνω μας (κάποια περούκα, καπέλο, κάποια ρούχα κ.τ.λ.) που να προσδίδουν αμεσότητα στο ρόλο μας και μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο όλο εγχείρημα, παίρναμε και μερικά λούτρινα ζωάκια για βοήθεια, και βήμα-βήμα -μια ο ένας και μια ο άλλος με τη σειρά- φθάναμε συχνά στις πιο απρόβλεπτες και ενδιαφέρουσες εκβάσεις.

Σε αυτήν την από κοινού δημιουργία μιας ιστορίας/παραμυθιού, έχω καταφύγει αρκετές φορές και στη θεραπεία μικρών παιδιών που έχουν βιώσει κάποιο σοβαρό ψυχικό τραύμα και που έχουν κυριολεκτικά «μπλοκάρει» ψυχικά και συναισθηματικά. Το αποτέλεσμα είναι συχνά συγκλονιστικό, όπως, τον προηγούμενο χρόνο, με την περίπτωση πραγματογνωμοσύνης δύο μικρών κοριτσιών, 4 και 2 ½ ετών, που κακοποιήθηκαν σεξουαλικά από τον πατέρα τους. Μόνο με τον τρόπο αυτό κατάφεραν να νιώσουν την απαραίτητη απόσταση ασφαλείας και να μιλήσουν, τελικά, δια στόματος των πρωταγωνιστών των παραμυθιών που δημιουργήσαμε, για τις τραυματικές τους εμπειρίες.

Η ζωή των περισσοτέρων από εμάς έχει γίνει δύσκολη και αγχώδης. Ο χρόνος μας, ακόμα και για τα πλέον απαραίτητα, μοιάζει πολλές φορές να μην επαρκεί. Όμως, η αφιέρωση χρόνου για τα παιδιά μας, ιδιαίτερα όταν γίνεται με έναν δημιουργικό, ευχάριστο και ενδιαφέροντα τρόπο, είναι πραγματικά επένδυση ζωής και απόλαυσης και για τα δύο μέρη..